Bir Yelkenli Tekne ile İlk Kez Denize Çıkacaklar İçin Öneriler

Ön Söz
Deniz ve rüzgarın dünyasına hoşgeldiniz. Tekneler, denizciler, yelkenler, limanlar artık sizin de yaşamınızın bir parçası olacak. Aşağıda ilk yelken seyrinizin neşeli ve öğretici geçmesi için bazı öneriler bulacaksınız.
Küçük teknelerde hiçkimse yolcu değildir, herkes mürettebattır. İyi bir mürettebat olmanın ilk kuralı ise teknede neler olup bittiğine dikkat etmektir. Teknede yapılanları anladıkça ve yapabildikçe siz de yelken yapmaktan, denizde olmaktan daha çok zevk alırsınız.

Doğal olarak ilk başladığınızda teknede her olan biteni tam olarak anlayamayabilirsiniz. Denizde iken, navigasyondan tuvalet pompalamaya, dümen tutmaktan bulaşık yıkamaya, mazot doldurmaktan yatakları yapmaya, botu şişirmekten güverteyi fırçalamaya kadar herşeyi yapan denizcilerdir; Yani sizsiniz. Yapılanların nedenlerini anlamaya, kendiniz yapabilmeyi öğrenmeye çalışın. Zamanla denizde iken yapılan her şeyin ve yapılış şeklinin bir nedeni olduğunu görecek ve denizciliği daha çok seveceksiniz. Denizcilik zamanla ve emekle kazanılan bilgiler ve yetenekler bütünüdür.

Kaptanınız yapacağı hemen her işte sizin yardımınızı isteyecektir. Sizden istenilen herhangi bir iş olduğunda, bunu ne için yaptığınızı, olayın tümü içerisindeki yerinizi anlamaya çalışın. Açık olmayan bir nokta varsa zamanında sorun. Denizciliğin önemli kurallarından birisi "hazırlıklı olmak", "önlem almış olmak"tır.

Her kaptanın ve her teknenin kendine özgü alışkanlıkları, uslupları vardır. Bu nedenle, bir işin yapılış şekli önceki deneyimlerinize birebir uymayabilir. Kaptanınızın önerdiği şekli uygulayın.

Tekneye Getirilecekler / Giyim

Birinci kural: Teknede eşya koyacak yerler kısıtlıdır. Gereğinden çok giysi getirmeyin.
Aşağıda okuyacaklarınızdan etkilenip, hemen gidip çok profesyonel giysiler almayın. Elinizdekilerle neler yapabileceğinizi görün, nasıl bir yatırım yapacağınıza dönüşte karar verebilirsiniz.
Denizde hissettiğiniz sıcaklık (karadakinden çok daha fazla) "tekne üzerindeki rüzgara" bağlıdır. Aynı havada pupa giderken terler, orsa giderken üşürsünüz. Geceler ise hemen her zaman karadan daha soğuk olur. Akşam oturmaları için düşündüğünüzden daha kalın giysiler giymeniz gerekecektir.
Denizde en iyisi (çok da kalın olmayan) katlar halinde giyinmektir. Buna "Lahana gibi giyinmek" denilir; gerektikçe katlardan bazılarını çıkartır, giyersiniz.
Yağmur ya da serpintiden sizi gerçekten koruyacak bir yağmurluk / mont ve ayakkabı getirin. Islak durumlarda hangi kıyafetlerin yeterli olacağına karar vermek için en iyi yöntem, sözkonusu kıyafetleri giyip 5 dakika duşun altında kalmaktır!
Baştan aşağı ıslanma durumuna karşı tüm kıyafatlerinizin birer yedeği olmasında yarar vardır.
Ayakkabılar sert tabanlı olmamalıdır. Islanınca içine su almamalı ve kaymamalıdır.
Bavul değil, çanta getirin. Getireceğiniz çanta içi boşaltılınca buruşturulup herhangi bir yere sokulabilmelidir.
Havlu, çarşaf, nevresim teknede vardır. Ancak, uyku tulumunuz (fazla büyük değilse) işe yarayabilir. Deniz havlusu da iyi olur.
Normal, siperlikli şapkalar denizde uçarlar. Bunlar ancak karada dolaşırken, tekne demirli iken kullanılabilirler. Yelken yapılırken ise ya "safari tipi" denilen, boğaz altından bağcığı olan şapkalar, ya da bere türü olanlar tercih edilmelidir.
Halatlarla çok uğraşmaktan elleriniz tahriş olabilir. İyi bir yelken eldivenine yatırım yapmadan önce, hırdavatçılarda 1-2 YTL'ye satılan turuncu işçi eldivenleri ile başlayabilirsiniz.
Kişisel temizlik malzemelerinizi getirin.
Teknedeki tek elektrik kaynağı 12 Volt çakmak soketidir. Yalnız buna uygun cihazlarınızı getirebilirsiniz.
Diğer yararlı nesneler: Küçük fener, çakı, güneş kremi, küçük naylon torbalar, deniz tutması hapı, fotoğraf makinesi, denizcilik notları, cep telefonu 12V (araç) adaptörü

Kumanya (Yiyecek) / Alışveriş Planlaması

Markette raflara bakarak "şu da gerekir", "bunu da yeriz" şeklinde alışveriş yapmayın.
Denizde iken kaç kahvaltı, kaç öğlen yemeği ve kaç akşam yemeğini teknede yiyeceğinizi belirleyin.
Bu öğünlerdeki menülerinizi belirleyin. Örneğin "2. gün öğle yemeğinde sosisli makarna, salata, yoğurt" şeklinde.
Bu menüleri teknenizdeki kişi sayısına yetecek şekilde hazırlamak için gerekecek malzemeleri belirleyin.
Öğün aralarını, çay saatlerini, gece oturmalarını da hesaplayarak bisküvi, gofret, kuruyemiş gibi şeyleri ekleyin.
Kısa geziler için hazır yemekler yapıp / yaptırıp götürmek yararlı olabilir. Örneğin börek, pişirilmeye hazır mantı, zeytinyağlı yaprak sarma, konserve barbunya pilaki gibi yemekleri hazır götürmek bazı öğünleri hazırlamanızı kolaylaştıracaktır.
Belirlediğiniz malzemeleri hazır alışveriş listelerinden birisine girin. Bu arada unuttuğunuz bazı malzemeleri anımsayacaksınızdır.
İçecek su miktarı: 1.5 litre/kişi/gün olarak hesaplayın. Biraz fazlasını alın. Suyun yarıya yakınını 1.5 litrelik pet şişe, gerisini 5 ya da 8 litrelik pet bidon olarak alın.
Ekmek miktarı: Menünüze göre hesaplayın. Mürettebata yemek ile birlikte ekmek yeme alışkanlıklarını sorun. Öğle yemeklerini sandviç şeklinde yapacaksanız sandviç ekmeklerini hesaba katmayı unutmayın.
Kola, meyve suyu, bira, şarap, rakı gibi diğer içeceklerin toplamı içecek su miktarını geçmemelidir.
Teknelerde genellikle demlik bulunmaz. Çay, termosta demlenir. Bu nedenle, demlik poşeti alın.
Tuvaletlerde kullanılmak üzere sıvı sabun alın. Kağıt havlu yerine kutulu peçete alın.
Yemek peçeteleri kolayca uçar. Bunun yerine kutulu peçete alın.
Alışverişe tok iken gidin.
Tekneye Geç Kalmayın

Tekneye İlk Bindiğinizde

Tekneyi tanıyın.
Kamaranızı, mutfağı, tuvaletleri, güverteyi, armayı inceleyin.
Tuvaletleri ya da ocağı kullanmadan önce nasıl çalıştığını öğrenin.

Teknede İken

Düzenli olun.
Yelkenli teknelerde her hacim çok akıllıca kullanılmalıdır. Dolaplara sığmayan eşyalarınız çantanızda kalmalıdır.
Çantanızın fermuarı ve dolaplarınızın kapakları her zaman kapalı, kilitli olmalıdır. Sizin eşyalarınız size ayrılan yerlerde durmalıdır. Salon masasının ya da harita masasının bir köşesi hırkanız ya da cep telefonunuzun standart yeri olmamalıdır.
Teknede kullanma suyu kısıtlıdır (örnek: 35" teknede 300 lt). Bu nedenle hiçbir yıkama işinde çeşmeyi açık tutmayın. Bulaşık yıkama konusunda kaptanınız önerilerde bulunacaktır. Denizden çıktığınızda alacağınız duş da dahil olmak üzere duş almak konusunda da kaptanınız ile görüşmelisiniz.
Tekne tuvaletleri bir pompa aracılığı ile denizden çekilen su ile temizlenirler. Atıklar "pis su tankı"na ya da doğrudan denize gider. Koylarda iken kesinlikle "pis su tankı" olan tuvaleti kullanın ve tuvalet giderini tanka veren vananın açık, tankı denize boşaltan vananın kapalı olduğuna emin olun. Tuvaletin nasıl kullanılacağını kaptanınızdan öğrenin. Tuvaletlere tuvalet kağıdı dahil olmak üzere "yememiş olduğunuz" hiçbirşey atmayın. Tekne tuvaletleri çok kolay tıkanırlar ve tıkanıklığı gidermek eğlenceli değildir.
Gerekli koşullar oluştuğunda herkesi deniz tutar. Bu ayıp değildir. En iyi önlem sabah seyire çıkmadan yarım saat önceden başlayarak dört saat aralıklarla "Antiem" almaktır. Kişisel deneyimlerim "Dramamine"in uyku yaptığı, Antiem'in yapmadığı şeklindedir. Seyir sırasında üşümek ve ıslaklık hissetmek deniz tutması olasılığını arttırır. Gece içkiyi çok kaçırmak ve güne yağlı yiyeceklerle başlamak da önerilmez.
Teknede herkes için birer can yeleği bulunur. Kendinizinkini bulun, bir kere giyerek deneyin, ayarlayın. Güvenlik halatının nasıl kullanılacağını öğrenin.
Yangın tüpleri ve yangın battaniyesinin yerini ve kullanılmasını öğrenin.
Diğer güvenlik ekipmanının yerlerini ve kullanımını kaptanınız size gösterecektir.
Ocağı kullandıktan sonra gaz vanasını kapatın. Gaz kokusu alırsanız hemen kaptana haber verin.
Yakınlarınıza cep telefonunuzun açık olacağını ama her an kapsama alanında olmayabileceğinizi ya da yanıt veremeyebileceğinizi söyleyin. Özellikle seyir sırasında cep telefonu görüşmelerinizi kısa tutun. Cep telefonunuzu teknede şarj etmek için 12V (araç) adaptörünü getirin.
Sigaranızı yalnızca güvertede ve kaptanınız izin verdiğinde için. Sigara küllerinin çok rahat uçuşabileceğini ve bunun her zaman rüzgaraltına doğru olacağına dikkat edin.
Konuşmalarınızda mümkün olduğunca denizcilik terimlerini kullanmaya çalışın. "Sol ön oda" değil, "iskele başaltı kamara" gibi...
Teknede temizlik, yemek pişirmek ve bulaşık dahil her iş teknedeki herkes tarafından yapılacaktır. Bu konuda üzerinize düşeni yapın, planlara uyun.
Denize birşey atmayın. Ancak tüm karalardan en az 4 mil açıkta iken küçük boyutlu organik maddeleri atabilirsiniz.

Seyire Çıkarken

Kaptanınız hava tahminlerini almak, seyir planı, motor, şarj, su, vb. kontrolü yaparken siz de tekneyi seyire hazırlamalısınız: içerileri ve güverteyi neta etmelisiniz.
Kamaralarda, salonda, tuvaletlerde herşeyin tutturulmuş olduğunu, dolap kapaklarının, tüm hatch ve lumbozların kapalı olduğunu kontrol edin. Mutfak malzemelerinin tümünü dolaplara kaldırın.
Güvertede düşebilecek herşeyi tutturun, sarkabilecek halatları güvertenin içine alın. Kurumakta olan mayolarınızı toplayın.

Seyir Sırasında

"İletişim Kurun". Kaptanınızın ne yapmak istediğini anlayın, işbölümüne uyun ve işinizi yaparken bilgi verin, alın.
Denize düşmeyin.
Hava aydınlıkken 5 bofor hava ve sonrasında, hava karardıktan sonra her zaman can yeleğinizi ve güvenlik halatınızı takın. Can yeleğini takmamak ya da çıkartmak ancak kaptanın izni ile gerçekleşebilir.

Seyir Sonrasında

Güverteyi neta edin.
Karada dolaşmaya, güvertede keyif yapmaya, denizde yüzmeye başlamadan önce yemek pişirmek, temizlik vb. görevleriniz olup olmadığını kontrol edin.

Yazan: Anıl Çivi